Greet VAN EEPOEL, Notaris te Lille

Betrouwbare informatie

Elke dag komen mensen uit verschillende achtergronden bij de notaris. De aankoop van een huis, het afsluiten van een huwelijkscontract, het opstellen van een testament of een aangifte van nalatenschap zijn handelingen die een enorme financiële impact hebben op ons vermogen én op dat van onze naasten. Bovendien gebeurt een bezoek bij de notaris vaak naar aanleiding van een  gevoelige levensgebeurtenis. Denk maar aan een huwelijk, het overlijden van een familielid, een echtscheiding, een ongeneeslijke ziekte, verzuurde relaties met familieleden…

Mensen zijn niet altijd emotioneel gewapend en op de hoogte van de complexe regelgeving om evenwichtige beslissingen te nemen. Dit alles zorgt ervoor dat de begeleiding van een onafhankelijke en neutrale expert nodig is om misbruiken te voorkomen en partijen te beschermen.  

De notaris waarschuwt waar nodig

De notaris waakt erover dat de regelingen die de partijen onderling treffen evenwichtig zijn zodat geen enkele partij wordt benadeeld. Maken partijen onevenwichtige afspraken die hun belangen kunnen schaden, dan moet de notaris hen daarop wijzen. Hij waarschuwt zijn cliënten over de gevolgen van hun beslissingen, zonder ze in een bepaalde richting te duwen. Zelfs als dat betekent dat de akte hierdoor niet kan doorgaan. De bescherming van alle partijen primeert altijd.

De notaris zal ook weigeren om zijn medewerking te verlenen als hij merkt dat één van de partijen niet gezond van geest is of handelt onder enige vorm van dwang. Denk aan de situatie van een oudere persoon die met een familielid naar het notariskantoor gaat om een testament op te stellen. Het gebeurt meer dan eens dat senioren, over hun geldzaken, worden beïnvloed door personen in hun directe omgeving. Een notaris heeft in die zin een ‘bewakerfunctie’.  

De rechtbank vermijden

Sluit je een overeenkomst, dan is dat een zaak tussen jou en de andere partij. Maar wat in een notariële akte staat, wordt gezien wordt als de ‘juridische waarheid’. Voor iedereen. De notariële akte heeft een bijzondere bewijswaarde. Dat heeft tot gevolg dat je met een notariële akte je rechten kan laten gelden (bv. door een gerechtsdeurwaarder aan te spreken) zonder te moeten wachten op een uitspraak van de rechtbank. Bij situaties waar de ene partij een geldsom moet betalen aan de andere partij speelt de notariële akte dus een belangrijke rol. De verbintenissen van de partijen moeten dan wel duidelijk omschreven zijn in de akte, zodat er daarover geen discussie kan ontstaan.

Waarom hebben notariële akten zo’n belangrijke waarde? Omdat de notaris - hoewel hij geen rechter is - wél deel uitmaakt van het overheidsgezag. De bijzondere ‘kracht’ die aan een notariële akte ‘plakt’ geeft partijen de nodige bescherming, zodat conflicten voor de rechtbank worden vermeden.

Ook als ik mijn akte op afstand regel?

Notariskantoren werken steeds meer digitaal. Voor burgers betekent dat een grote tijdsbesparing en meer veiligheid. Zeker nu het coronavirus zich blijft verspreiden en fysieke contacten vermeden moeten worden. Een notariële akte die op afstand wordt geregeld, bv. via een videoconferentie en een digitale volmacht, heeft dezelfde kracht en waarde als een akte die je op het kantoor van jouw notaris ondertekent. Ook hier zal de notaris immers de nodige toelichting geven en de partijen informeren.

Waar wordt mijn akte bewaard?

De notaris is gebonden door een beroepsgeheim. Hij mag vertrouwelijke informatie niet meedelen aan andere mensen of aan andere instanties. Het veilig bewaren van privacygevoelige informatie is een cruciaal aandachtspunt voor notarissen. Notariskantoren garanderen een veilige bewaring van akten. Zowel op papier als digitaal. Via www.notaris.be (‘Mijn akten’) kan je trouwens je akten (opgesteld na 1 januari 2015) raadplegen.

De notaris registreert daarnaast veel gegevens van akten in diverse databanken (die enkel voor notarissen toegankelijk zijn). De inhoud van de akten blijft geheim, maar dankzij deze registraties in de notariële databanken kunnen notarissen de gegevens terugvinden van het kantoor die de betrokken akte heeft opgesteld en bewaard. Geen risico op verlies dus, en voor partijen de zekerheid dat wat ze hebben afgesproken de tand des tijds doorstaat.

Bron: Fednot

Een deel van een erfenis fiscaalvriendelijk doorschuiven aan kinderen kan op verschillende manieren. Met de “doorgeefschenking” bijvoorbeeld, kan een erfgenaam een stukje van zijn erfenis belastingvrij doorgeven aan kinderen.  Op voorwaarde dat deze schenking volgens de regels van de kunst gebeurt.

 

Techniek 1: Een erfenis weigeren in het voordeel van de kinderen

Mensen erven doorgaans op rijpere leeftijd. Op het moment dat een erfenis openvalt, hebben de erfgenamen al wat op de spaarrekening. Vaak is de woning afbetaald. Hun eigen kinderen kunnen de centjes integendeel beter gebruiken. Sommige erfgenamen weigeren daarom hun erfenis in het voordeel van hun kinderen. Door de weigering, komen de kinderen rechtstreeks in aanmerking om te erven. Dit is de zogenaamde ‘erfenissprong’. De kinderen betalen  de erfbelasting als ze op hun beurt de erfenis aanvaarden. Fiscaal kan dat interessant zijn omdat er slechts één keer erfbelasting wordt betaald op de erfenis (wanneer de kinderen van de erfgenaam erven), in de plaats van twee keer (één maal wanneer de erfgenaam erft en een tweede maal wanneer de kinderen van de erfgenaam  erven). Deze techniek is niet populair. Want het is een alles-of-niets verhaal. Als een erfgenaam de erfenis verwerpt in het voordeel van zijn kinderen, moet hij de volledige erfenis verwerpen. Het is niet mogelijk om een deel van de erfenis te houden en een ander deel over te laten aan de kinderen.

Techniek 2: Een deel van de erfenis schenken aan de kinderen

Een erfenis weigeren is voor velen een brug te ver. Er bestaat echter een minder verregaande techniek om fiscaalvriendelijk een stukje erfenis door te schuiven naar de kinderen. Zo kan een ervende ouder zijn erfenis aanvaarden om deze  vervolgens volledig of voor een deel te schenken aan zijn kinderen. Onder welbepaalde voorwaarden kan deze schenking  belastingvrij gebeuren. Hoe kan zo’n schenking belastingvrij gebeuren? De (hogere) erfbelasting die de ervende ouder betaalt op zijn erfenis, wordt afgetrokken van de (lagere) verschuldigde schenkbelasting.

In de praktijk zal de schenking aan de kinderen dus onbelast zijn. Iemand die bijvoorbeeld 250.000 euro erft aan roerende goederen betaalt daarop 19.500 euro erfbelasting (3% op 50.000 euro en 9% op de resterende 200.000 euro). Wil de erfgenaam vervolgens overgaan tot een schenking, dan zou de schenkbelasting 7.500 euro bedragen (vlak tarief van 3% op 250.000 euro). Aangezien de erfbelasting meer bedraagt dan de schenkbelasting, kan deze schenking belastingvrij gebeuren. De schenkende ouder bespaart 7.500 euro.

Voorwaarden

Om een “doorgeefschenking” belastingvrij en  succesvol af te ronden, moet de schenkende ouder rekening houden met de volgende voorwaarden:

1. De schenking aan het kind moet gebeuren binnen het jaar van het overlijden van de erflater. Ouders die betrokken worden bij een erfenis mogen met andere woorden niet te lang treuzelen om een deel te schenken aan hun eigen kinderen. De schenking mag trouwens ook gebeuren aan kleinkinderen.
2.  De ervende ouder betaalt een Vlaamse erfbelasting op zijn erfenis.
3. De schenking gebeurt via een notaris.
4.  De schenking mag niet meer bedragen dan de waarde van de uit de erfenis verkregen goederen (die belast werden met successierechten).
5. Er moet een verband zijn tussen de erfenis en de schenking. Zo werkt de doorgeefschenking niet als iemand  vastgoed schenkt terwijl hij alleen roerende goederen heeft geërfd (bv. als een ouder een woning schenkt die hij vroeger al bezat terwijl hij alleen spaargeld heeft geërfd). Anderzijds volstaat het dat de ouder de waarde van de geërfde goederen schenkt. Wie bijvoorbeeld aandelen erft, hoeft deze aandelen niet aan de kinderen te schenken. De ouder mag ook de waarde van de aandelen aan zijn kinderen doorgeven terwijl hij de aandelen zelf houdt.  

 

 

Bron: Fednot